مساجد

آرامگاهها و گورستانهای بروجرد مجموعه امامزاده جعفر بروجرد: مجموعه امام زاده جعفر در شرق شهر بروجرد و قرار دارد و شامل بقعه امام زاده جعفر و حواشی آن، بقعه دوخواهران، گورستان عمومی و آرامگاه خصوصی است... بقعه زواریون: در پنج کیلومتری شمال شهر بروجرد و بر فراز تپه های مشرف بر شهر، بنای قابل توجهی قرار دارد که به نام  زواریون (زواریجان یا زوارگان) مشهور است. این بنای آجری دارای گنبدی کوچک، حجره های مختلف و یک ضریح است و قبرستان کوچکی در کنار آن قرار دارد و روستایی نیز به همین نام در نزدیکی آن است... بنای امام زاده قاسم بروجرد: در شرق شهر بروجرد بنای شاهزاده ابوالحسن بروجرد:  در محله میر بروجرد، مقبره ای قرار دارد که ساختمان آن تجدید بنا شده و به شاهززاده ابوالحسن مشهور است. مقبره، شامل یک صحن کوچک و ایوانی مربع شکل به ابعاد 5/4×5/4 متر است. حرم مقبره هشت ضلعی است که تاق آن شش متر ارتفاع دارد. در وسط آن، دو ضریح چوبی و آهنی وجود دارد و در میان آن‌ها قبر قرار گرفته است. روی این قبر، سنگی از مرمر سفید به اندازه 33×86 سانتی متر قرار دارد که در وسط آن نام صاحب قبر نوشته شده است. نسبت امام زاده با چند واسطه به امام سجاد (ع) می رسد که مورد تردید است. هم چنین در خصوص ساخت بنا، آن را به حموله - وزیر سلسله قره قویونلو - نسبت می دهند (1).    1- مرکز گردشگری دانشجویان ایران بنای امام زاده محسن ابن علی بروجرد: آرامگاه محسن خالد ابن علی در روستای گوشه در 28 کیلومتری جنوب خاوری بروجرد بر سینه کوه مشهور به «دیارگاه» در قسمت شمالی و بالای روستا قرار گرفته است. جنس بنا از سنگ و آجر بوده و گنبد مخروطی شکل آن بر بنایی هشت ضلعی که هر ضلع آن 5/2 متر است، بنا نهاده شده است و روی گنبد را با موزاییک و کاشی پوشانده اند. ارتفاع این بقعه حدودا 13 متر است. در وسط قبری است که بر روی آن ضریحی از چوب مشبک با نقوش ستاره‌ای قرار دارد. درب ورودی مقبره به بلندی 70/1 متر از جنس چوب و قدیمی است که تیکه کاری هایی به اشکال هندسی دارد. بقعه امام زاده محسن بن علی (ع) به اعتقاد اهالی مربوط به فردی از اعقاب حضرت زین العابدین (ع) است (1).     1- مرکز گردشگری دانشجویان ایران بنای امامزاده والیان بروجرد: در 24 کیلومتری جنوب بروجرد و بر سر راه بروجرد - خرم آباد، در روستای والیان بروجرد آرامگاهی با قدمت تاریخی وجود دارد که مورد احترام اهالی است. در این آرامگاه دو قبر معروف به امامزاده احمد و خدیجه خاتون وجود دارند. مقبره  از نظر فرم بنا به جز قسمت طاق حرم چندان قدیمی به نظر نمی رسد و دارای ایوان دو گلدسته و گنبد است. در اطراف ان گورستان قدیمی است که قدمت آن به قرن 6 هجری می رسد و اغلب سنگ قبرهای آن به خط کوفی است. در گویش محلی به آن امامزاده ویلون گفته می شود که به مردم آن را به کنایه یا ناآگاهانه به معنای امام زاده سرگردان به کار می برند.   بنای امامزاده ابراهیم: بنای امامزاده پیر نو: بنای امام زاده عسگری (در روستای تپه مولا): بنای امام زاده عبد الله: آرامگاه دو خواهران (در مسجد دوخواهران): آرامگاه دوخواهران (در امامزاده جعفر): آرامگاه آقا بزرگ بروجردی: آرامگاه میرزا محمود مواهبی طباطبایی: در بوستان صامتیه در خیابان صفا آرامگاه صامت بروجردی: قبر صامت بروجردی شاعر بزرگ سده سیزدهم، در بوستان صامتیه در خیابان صفای این شهر قرار دارد و در سالهای اخیر بنای یادبودی توسط شهرداری بر آن ساخته شده و سنگ قبر آن تجدید گردیده است. آرامگاه خصوصی صامتیه: در کوچه پشت بوستان صامتیه (صفا) آرامگاهی خصوصی قرار دارد که بنای جالب توجهی دارد. آرامگاه جمالیه (مدفن واعظ اصفهانی): سیدجمال‌الدین  واعظ اصفهانی ملقب به صدراواعظین و صدرالمحققین از واعظان نامی و مبارزان دوران مشروطیت است. وی به سال 1279 قمری در همدان یا اصفهان به دنیا آمد. او برادرزادهٔ آیت‌آلله سیداسماعیل صدرعاملی اصفهانی است. در کودکی پدرش را از دست دادو به همراه مادر به تهران آمد. پس از تحصیلات ابتدائی به اصفهان رفت و به فراگیری مقدمات عربی و فلسفه و عرفان پرداخت. او در اصفهان مشغول وعظ و تبلیغ گشت و در اندک زمانی از وعاظ مشهور شد. به علت جوّ استبدادی که ضل‌السلطان در اصفهان برقرار کرده بود ، سیدجمال در ۱۳۱۹قمری  به تبریز رفت و در مورد اهمیت قانون و مزایای حکومت قانونی خطابه‌‌هایی ایراد نمود. در بازگشت به اصفهان پس از انتشار کتاب رویای صادقانه با همکاری شیخ احمد مجدالاسلام کرمانی و میرزا نصرالله ملک‌المتکلمین، مورد کینهٔ ظل‌السلطان قرار گرفت. سپس به تهران آمد و به تشویق محافل آزادیخواهان شبها در مسجد شاه به وعظ و خطابه پرداخت. وی در اوایل مشروطیت در مساجد و انجمن‌ها به طرفداری از مشروطه‌ سخنرانی می‌کرد. وبه همین جهت مورد توجه مردم واقع شده بود. پاره آی از سخنرانی‌ها او در روزنامه‌ای به نام الجمال چاپ شد. در زمان به توپ بستن مجلس، به شاه عبدالعظیم رفت و از آنجا به قصد عتبات عازم همدان شد. وی بواسطهٔ سوابق دوستی، ورود خود را به میرزا محمس‌خان مظفرالملک ، حاکم همدان ، اعلام کرد. او نیز این مسأله را به دربار تهران گزارش داد. لذا امیرافخم همدانی، حاکم بروجرد ، از طرف دربار مأمور شد تا سیدجمال‌الدین را به بروجرد ببرد. سیدجمال مدتی در بروجرد زندانی بود و عاقبت توسط عمال محمدعلی‌شاه قاجار مسموم و خفه گردید و در قبرستان یخچال این شهر دفن شد. این آرامگاه امروزه در محوطه شهرداری بروجرد قرار دارد. بعدها این قبرستان به جمالیه معروف گردید. در کارنامهٔ بزرگان سال درگذشت وی ۱۳۳۶قمری ذکر شده است. لباس التقوی از آثار اوست. قبرستان بهشت شهدای بروجرد: گورستان بزرگ و اصلی شهر بروجرد است که در زمان پهلوی با نام جهان آباد احداث شده و در سالهای اخیر به بهشت شهدا تغییر نام یافته است.  صدها تن از شهیدان جنگ تحمیلی و نیز برخی روحانیون و علمای نامدار در این گورستان خفته اند. بهشت شهدا در خیابان رودکی بروجرد قرار دارد. قبرستان دارالسلام بروجرد: گورستان جدید عمومی شهر بروجرد است که با توجه به پر شدن ظرفیت بهشت شهدا، در پنج کیلومتری شمال شهر و بر روی تپه های مشرف به شهر ساخته شده است.

+ نوشته شده در  دوشنبه نهم بهمن 1385ساعت 9:29 بعد از ظهر  توسط باران  |  آرشیو نظرات

	مسجدها و مدارس دینی بروجرد
مسجدها و مدارس دینی بروجرد مسجدها: مسجد رنگینه بروجرد: از بناهای دوره زندیه در بروجرد است که به دلیل قرارگیری در دل یک محله قدیمی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این مسجد نسبتا بزرگ در حد فاصل خیابان شریعتی و کوی ناسکدین قرار دارد. آدرس: بروجرد – خیابان شریعتی – کوچه ؟ مسجد قلعه بروجرد: در شرق شهر بروجرد  مسجدی بنام مسجد قلعه وجود دارد که بنای آن به دوره قاجار بر می گردد. نام قلعه به خاطر مجاورت با دیواره قلعه قدیمی شهر به این مسجد داده شده است. شبستان این مسجد در سال 1310 و ایوان آن در سال 1311 ه . ق به اتمام رسیده است  .(ایران میراث) آدرس: بروجرد – خیابان شریعتی - کوچه امام زاده مسجد امیرالمومنین بروجرد: مسجد امیرالمؤمنین شهرستان بروجرد در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسید. قدمت این مسجد تاریخی که در مرکز شهر بروجرد قرار دارد و با استفاده از معماری سنتی و شیوه طاق و زنجیر ساخته شده است به دوران قاجار می رسد. آدرس: بروجرد – خیابان شهدا مسجد حاج اسحاق: تاریخ بنای این مسجد نیز به اواخر قاجار و اوائل پهلوی بر می گردد. مسجد دارای ستونهای آجری متعدد است و در دل یک محله قدیمی در خیابان شریعتی قرار دارد. چند سال قبل کف مسجد فرو ریخت و آثاری از یک فضای قدیمی تر در زیر مسجد به دست آمد که به نظر می رسد جایگاه نگه داری اسب بوده است. آدرس: بروجرد – چها راه شریعتی مسجد سید: آدرس: بروجرد – خیابان بحرالعلوم مدرسه ها و حوزه های اسلامی مدرسه دینی نوربخش: حوزه علمیه نوربخش از مدارس فعال و با سابقه دینی در ایران است که پذیرای علمای زیادی بوده است. کتابخانه این مدرسه در سال 1368 قمری به دستور آیت الله العظمی بروجردی بازسازی شد و دارای نسخه های خطی منحصر بفرد است. این مدرسه امروزه با عنوان حوزه علمیه امام صادق (ع) شناخته می شود. عبدالحسین زرینکوب نیز مدتی در این مدرسه به تحصیل علوم دینی و عربی پرداخته است. آدرس: بروجرد – خیابان بحر العلوم بعد از مسجد سید مدرسه دینی و مسجد نخی: مجموعه بزرگ مسجد نخی مشتمل بر یک مسجد بزرگ، حوزه علمیه و کتابخانه عمومی است که در دهه 1370 شمسی ساخته شده است. آدرس: بروجرد – خیابان تختی - نبش مدرس مدرسه امام جعفر صادق: خیابان جعفری
+ نوشته شده در  دوشنبه نهم بهمن 1385ساعت 9:21 بعد از ظهر  توسط باران  |  آرشیو نظرات

	مسجد جامع بروجرد
مسجد جامع بروجرد مسجد جامع بروجرد که در در گویش محلی مسجد جمعه نامیده می شود از نخستین مسجدهای ساخته شده در ایران است و بنا بر شواهد، قدیمی ترین مسجد موجود در غرب و جنوب غربی ایران است. این مسجد زیبا در شرق شهر بروجرد و در محله قدیمی دانگه واقع شده و به لحاظ معماری و قدمت، از بناهای منحصر به فرد استان لرستان و شهر بروجرد است. مسجد جامع بروجرد در قرون دوم و سوم قمری با دستکاری در یک آتشکده بزرگ ساسانی بنا نهاده شد. اعراب در حمله به ایران آتشکده های زیادی را تبدیل به مسجد کردند که مسجد جامع بروجرد نیز نمونه ای از همین دست است.  این بنا در شمال خیابان جعفری واقع گردیده و در روزگار  بودولف عجلی، توسط وزیر او حمویه بن علی  بین سال های 150 تا 226 ه . ق بنا شده است . بنای اصلی مسجد ‚ فضای گنبدداری با ایوانی در برابر آن است. در دوره های بعد، محوطه سازی آن در قرون 4 و 5 و نیز الحاقات و تعمیرات آن بر طبق کتیبه های موجود، در سال های 1022 ‚ 1069 ‚ 1092 و 1209 ه . ق صورت گرفته است (ایران میراث). مسجد دارای دو درب غربی و شرقی است که درب غربی مربوط به دوره صفویان است. درب شرقی در کنار بازار کوچکی (امروزه معروف به بازار زغال فروش ها) قرار گرفته و کنده کاری های زیبایی دارد. ورودی مسجد از درب شرقی بسیار زیبا و هنرمندانه است. بنـای‎ اولیـه‎‎ ایـن‎ مـسجـد بـه صـورت‎ مجموعه‎ای‎ شامل‎ مسجد , حمام‎ , آب‎ انبـار , ساختمان‎‎ غـریـب‎ خـانـه‎, میـدان و سـایـر متعلقات‎ بوده‎‎‎ که امروزه بعضی‎ از این‎ آثار از بین‎ رفته‎ است‎ . بنای‎ مسجد جامع‎ از نظر شکـل‎ از نـوع مساجد تـک‎ ایـوانـی‎ اسـت‎ کـه‎ دارای‎ دو در ورودی‎‎ در قسمت‎‎ های شرقی‎‎ و غربی است . بنا شامل‎ یک‎ حیاط مرکـزی،‎ ایـوان‎ , فضای‎‎ گنبدخانه‎ و شبستانهای اطراف‎ آن‎ و یک‎ شبستان‎ وسیع‎ زمستانـی‎ در طرف‎ شمـال‎ حیـاط مرکزی‎ است. بنابر شواهد موجود، صفویان، زندیان و قاجاریان تعمیرات بنیادی در مسجد انجام داده اند و بخش هایی به آن افزوده اند (از سایت خبرگزاری شبستان) مسجد جامع بروجرد در  زمان خلافت معتصم عباسی بنا شده است. در آن زمان ایالت جبال (کوهستان – ماد) که نواحی غربی، مرکزی و شمال غرب ایران را شامل می شده، توسط یکی از حکمرانان عباسی بنام قاسم بن علی مشهور به ابودلف (ابی دلف) اداره می شده است. بنابر منابع متعدد، ابو دلف بروجرد را که در حد شهرکی بود رونق بخشید و مسجدی در آن ساخت و منبری در آن برپا کرد. این مسجد همان مسجد جامع کنونی است. شبستان شمالی مسجد نیز اندکی دیرتر و در قرن چهارم ساخته شد. این شبستان زیبا دارای ستونهای فراوانی است و دری‌چوبی با نقش‌های برجسته دارد.با توجه به تاریخ طولانی (دوازده قرن) این مسجد، آسیب های متعددی بر آن وارد شده و بارها مورد بازسازی قرار گرفته است. کتیبه ای سنگی از بازسازی اساسی آن در سال هزار و شصت و هشت هجری قمری توسط صفویان خبر می دهد. در ورودی مسجد دو لنگه است و در سال هزار و نود و دو هجری قمری به دستور شخصی به نام سلطان محمد ساخته شده است. بنای اولیه مسجد فاقد گلدسته بوده و دو گلدسته موجود به دستور شخصی به نام تقی‌خان رازانی در سال هزار و دویست و نه هجری قمری ساخته شده است. مسجد جامع بروجرد دارای سنگ نوشته ها و یادگارهای تاریخی زیادی است. بر بالای در غربی، سنگ نوشته‌ای کوچک نصب شده که به زمان شاه عباس اول مربوط است. در ضلع شرقی مسجد، آرامگاهی وجود دارد. وضوخانه مسجد در مجاورت مسجد قرار گرفته و دارای یک ورودی بزرگ است که به غریبخانه مشهور است. غریب خانه در گذشته احتمالا یک نوانخانه و استراحتگاه عمومی برای مسافران و افراد بی پناه بوده است. قدیمی‎ ترین‎‎ بخش‎ آن فضای‎ زیـر گـنبـد خانه‎‎‎ است‎‎ که قدمت آن‎‎ به اواسط قرن 4 هجری‎ شمسی‎‎ می رسد. در دوره‎ سلجوقی‎ این‎ بنا بـازسـازی‎ و تزئیناتی‎ به‎‎ آن‎‎ افزوده شـد امـا در زمـان ایلخانی‎ بنا در یک‎ دوره‎ رکود قرار گـرفـت‎ که‎‎ دلیل‎ آن‎ شاید مربوط به حملات‎ ویرانگـر مغول‎‎ و زمین‎ لرزه‎‎ سال  715هجری‎ باشـد کـه باعث ویرانی‎‎ هفتاد درصد شهر و بخـشهـایـی از مسجد شده‎ است. گنبد مسجد جامع بروجرد در اصل از بناهای دوره ساسانی است که اساسا بعنوان یک آتشکده در شهر بروجرد بنا نهاده شده است. چند سال قبل در اثر ریزش کف مسجد، دخمه ای قدیمی همراه با آثاری از کوزه های شکسته در زیر گنبد اصلی مسجد به دست آمد که مربوط به قرن دوم تا ششم قمری هستند. در زیر شبستان شرقی ‚ سکه هایی مربوط به 851 و 853 ه . ق از شاهرخ تیموری به دست آمده است (ایران میراث).  منبر چوبی نه پله‌ای مسجد جامع بسیار هنرمندانه و زیبا ساخته شده است و حکاکی روی آن، تاریخ هزار و شصت و هشت هجری قمری را نشان می دهد. سازنده آن یارمحمد نجار بوده است. هرچند مردم محلی معتقدند امام حسن مجتبی (ع) به بروجرد سفری داشته و در مسجد جامع منبری و سخنی داشته، اما شاهدی بر این مدعا وجود ندارد. همچنین در گذشته گفته می شد که تونلی زیر زمینی بین مسجد جامع و مسجد سلطانی (امام) وجود دارد که این نیز تا کنون اثبات نشده است. مسجد جامع بروجرد در جریان بمباران هواپیماهای عراقی خسارات شدیدی دید و بخشهایی از شبستان شمالی آن ویران شد. همچنین زمین لرزه های متعدد و بارندگی های شدید، آسیب های جدی بر آن وارد آورده است. بنا بر خاطرات افراد سالخورده، نبرد و تیراندازی های شدیدی بین قشون رضا خان و متمردین لرستان در درون و مجاور این مسجد در گرفته است. چند سال قبل به هنگام مرمت دیواره مسجد، استخوانهای مردی پیدا شده بود که بصورت عمودی در دل دیوار قرار داشت. نحوه تدفین عمودی جسد احتمالا به منظور تنبیه و زهر چشم گرفتن بوده است. اداره میراث فرهنگی بروجرد خدمات ارزنده ای را برای بازسازی و نگهداری مسجد انجام داده است که هرچند ناکافی اما چشمگیر بوده اند. با این حال، ساخت و ساز های بی رویه در اطراف مسجد، کاربری نامناسب مغازه های مجاور مسجد، رطوبت، لرزش، برگزاری مراسم گوناگون در مسجد، و نیز برخی تعمیرات سطحی و غیر کارشناسی، آن را در معرض خطر جدی قرار داده است. این مسجد زیبا و منحصر به فرد با حدود دوازده قرن قدمت می تواند به مرکزی برای گردشگری تبدیل شود. مسجد جمعه بروجرد در سال 1314 شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در صورت تلاش و دلسوزی بیشتر بروجردی ها، ویژگی های منحصر به فرد این مسجد به گونه ای است که  می تواند آن را شایسته ثبت بین المللی نماید